Deireadh ré FF?

Caithfidh mé a rá nár mhúscail an choinbhleacht is déanaí maidir le ceannaireacht FF morán spéise ionam. Bhí an cheart ag Mícheál Ó Mairtín faoi rud amháin – is é sin nach raibh an iarracht seo fáil reidh le Brian Cowen cosúil le h-iarrachtaí eile fáil reidh le ceannairí eile. Ní filleadh ar na sean laethannta a bhí ann, de réir mar a mheabhraigh sé do Mhiriam O’Callaghan ar Primetime anocht.

Is cuimhin liom agus mé im dhéagóir, beagnach triochadh bliain ó shin, nuair a bhíodh, cheapas, iarracht gach ré mhí fáil reidh le Charlie Haughey. Bhí an Teachta Dála áitiúil, Dónal Ó Múineacháin, luaite le Seoirse Ó Colla – b’é iar chéile chomhraic Charile a nocht leacht in onóir d’athair an TD ós cómhair seipeal Chúil Aodha go luath i ndiaidh Conspóid na nArm. Is minic a chuaigh mé ag imirt cartaí ag Siopa Uí Dhuinnín agus istigh romham bheadh Aire Rialtais éigean agus é ag feitheamh ar ghlaoch le cuairt a thabhairt ar Mhuintir Mhúineacháin.

Ar aon nós, níor toghad Ó Colla riamh. Sheas Charlie an fhód go deireadh na 80aí, geall leis, nuair a sheas ceathrar an fhód ina choinnibh – Noel Dempsey, MJ Nolan, Seán Power agus,ní fheadar, Charlie McCreevey(?). Ansan tháinig Albert Reynolds agus ina dhiaidh sin Bertie….agus tá’s againn cad a tharla ansan!

Dá mba scannán é an mhír dheireannach sa dhráma seo, bheinn tar éis siúl amach i bhfad ó shin. B’é Mícheál Ó Mairtín, an Corcaíoch Mícheál Ó Mairtín, a rinne ceangal éigean, ceangal lag ar éigean, idir mé agus na h-eachtraí is déanaí.

Tá gean éigean agam ar Ó Mairtín mar le linn dom bheith im mhacléinn i gCorcaigh, tháinig sé ag canbhasáil go dtí an tigh ina rabhas ag fánacht. Tar éis tamall a chaitheamh ag caint leis, mhíníomar do nach mbeimís ábalta votáil dúinn de bhrí go raibh ár vótaí sa bhaile, i dtoghcheantair eile.

Ó bunaíodh Fianna Fáil i 1926, bhí gach ceannaire d’Fhianna Fáil ina Thaoiseach uair éigean le linn a réimeas: Eamon Devalera, Seán Lemass, Jack Lynch, Charles Haughey, Albert Reynolds, Bertie Ahern agus, anois, Brian Cowen. Pe duine a thoghfar ina chomharba ar fhear Uibh Fháilí, gach seans nach mbeidh sé – nó sí – ina T(h)aoiseach.

An droch rud é sin don tír. Ní fheadar. Níl aon bá ar leith agam le FF nó aon pháirtí eile. Deinim mo roghanna bunaithe ar mo thuiscint ar cad é an rud is fearr don tír ag an am. Iad san a bhionn feargach liom de bhrí nach dtacaím le FF nó SF, amhail is gur cheart do gach Ghaeilgeoir bheith ag tacú le na pairtithe sin mar go mbionn polaiteoirí na bpairtithe sin ag déanamh geallúintí nach gcomhlíonfaidh siad ar cheisteanna teanga. Ní thagaim leis an gceartcreidmheachas sin. Ach ní h-ionann sin le rá go dtacaím le FG nó an Lucht Oibre nó aon phairtí eile, beag nó mór.

Tá sé luath sa lá, b’fhéidir, bheith ag scríobh feartlaoi FF. Táim cinnte go gcreideann SF go bhfuil a lá ag teacht go luath mar go bhfuil siad, de réir a cheile, ag goid éadaí FF. Ón méid atá feicthe agam go dtí seo, tá SF chomh snásta céanna ag bronnadh na bhféiríní ar a gcuid tacadóirí. Bí cinnte go bhfuil ceacht nó dhó foghlamtha acu ón am go raibh David Trimble ag iarraidh orthu oiliúint tí a chur orthu féin.

An rud is measa a fhéadfadh tarlú don tír seo anois go gcuirfí SF i rialtas in áit FF. Ach sin mo bharúil – agus is cinnte go bhfuil malairt tuairimí amuigh ansin…

Cowen an Slánaitheoir?

Is éan é, is eitleán é, ní h-ea, is é seo an Fior Thaoiseach,...

Is cosúil, de réir tuairiscí,  go bhfuil sé ráite ag an dTaoiseach, Brian Cowen, NACH bhfuil sé i gceist aige glacadh le moladh Mhic Charthaigh deireadh a chur leis an Roinn Ghnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta.

Cúis cheiliúrtha?

Níl a fhios agam.  Sa chéad dul síos, ní raibh i gceist ag Tuairisc Mhic Carthaigh ach liosta de chiorruithe a fhéadfaí a dhéanamh ar son choigiltis de bhreis is €5bn don bhliain seo – nó, mar is léir anois, an bhliain seo chugainn.

Mar sin ní bheadh morán airgid á shábháil tre deireadh a chur leis an Roinn seo – cé nach bhfuil aon chinnteacht ann go dtiocfadh na deontais éagsúla atá ag teacht ón Roinn slán ón tua atá á bhagairt.

Dar liomsa, tá gá le athshamhlú agus athstruchtúrú dá réir ar an nGaeltacht agus an slí a roinntear airgead ar thograí Ghaeilge agus ní miste liom an slí a tharlaíonn sin.  Níl an ‘status quo’ ina cur chuige cothrom ná ceart don ré seo nó don aimsir atá romhainn.

An deacracht a bhí agus atá le moltaí Mhic Carthaigh go bhfuil siad ró dhubh agus bán – ní aithníonn siad go bhfuil an maith á chaitheamh amach in éineacht leis an olc.   Cad is fiú deireadh a chur le Scéim na bhFoghlaimeoirí Ghaeilge nuair a ghineann an scéim sin i bhfad Éireann nios mó ioncaim don Ghaeltacht – agus don statchiste – ná an bhuninfheistíocht.  Mar eacnamaí, is léir nach bhfuil fios a ghnó ag an tUasal Mac Carthaigh.

Cinnte, bhí fírinne searbh sa mhéid a dúirt sé:

In examining this Programme, the Group notes that substantial resources have been invested in

various incentive schemes to develop Gaeltacht areas.  The Group is of the view that resources

should be targeted at those most in need and that differential schemes aimed at Gaeltacht areas are

not justifiable.

An oibríonn Scéim Labhairt na Gaeilge?   Ní chreidim é.   An mbeadh sé níos fearr an t-airgead sin a chaitheamh ar leabhair chearta [nó acmhainní ar líne] do pháistí scoile na Gaeltachta – creidim é.    Níl a leithéid ar fáil faoi láthair.

Ar ndóígh, bheadh a leithéid ina bhuntáiste do gach páiste, cibé an raibh siad ina gcónaí sa Ghaeltacht nó lasmuigh.

Ní luíonn an moladh atá aige go gcuirfí deireadh le hUdarás na Gaeltachta le ciall ach an oiread.  Cruthaíonn an aisínteacht seo go leor postanna sa Ghaeltacht agus tá siad thar a bheith eifeachtach á dhéanamh seo ar chostas nach mó é ná costas na bpostanna a chruthaíonn leithéidí Enterprise Ireland/Fiontar Éireann.  Ar ndóigh, is léir nach bhfuil ceantar lár Chorcaí nó ceantaracha maguaird na nGaeltachtaí eile ar radar FÉ nó is beag tionscail atá lonnaithe sna ceantracha sin ag FÉ le blianta beaga anuas.

Cinnte is reigiún speisialta an Ghaeltacht.  Ach is é an slí go bhfuil sí speisialta faoi láthair ná go bhfuil sí imeallaithe ag an bpobal mór agus na h-údaráis.   Tá leathan-bhanda níos moille sa Ghaeltacht, tá na bóithre níos measa, tá an bonneagar ar chaighdeán níos ísle, ní ann do chóras iompair.  Ach toisc go bhfuil na deontais suaracha ar nós Scéim Labhairt na Gaeilge ann, deitear go bhfuilimíd ag crú go deireadh bó bainne an Stáit anseo sa Ghaeltacht.

Tuairiscíodh freisin go ndúirt an Taoiseach go bhfoilseofar Plean 2028 roimh deireadh na bliana.  Níor thug sé le fios cén bhliain….

Tá freagra substaintiúil tugtha ag Conradh na Gaeilge ar mholtaí Mhic Charthaigh agus tá sé ar fáil anseo.    Creidim go bhfuil gá le plean substaintiúil anois ó phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta chun sinn féin a chur in oiriúínt do threimhse amach romhainn ina mbeidh deireadh le sruth na ndeontaisí.

Ní bua é seo ach gairm dúiste.