Eagrán nua nós* – racht ón eagarthóir ar an gclaí

Tá an eagrán is déanaí de nós* faighte sa phost agam – más mall is mithid. Mar is dual don iris tá sé lom lán le h-ailt, griangrafanna is eile. Tá roinnt colúin nua ann – ina measc colún breá motair, an chéad cholún i nGaeilge ar mhótair ar léigh mé agus a bhain mé sult as, agus tá colún nua d’fhir óg aeracha, Buachaill sa Bhruachbhaile. Is dócha gurb é seo an chéad cholún ‘aerach agus Gaelach’ cé go bhfuil a fhios agam go raibh cúpla colúin Gaelacha ag scríobhnóirí aeracha roimhe seo. Is maith ann é, fiú nach mbaineann sé liom. Léigh mé é, agus shíl mé gur scríobhnóir ionraic macanta a scrigh agus go raibh léargas suimiúil aige ar chúrsaí.

Bhain mé taitneamh freisin as an gcolún Bhéarla, An Taobh Eile, ar an leathnach Bhéarla. Mhothaigh mé spioraid ‘Ross O’Carroll Kelly’ ann agus bhí sé greannmhar. Cé go gcreidim go bhfuil an coincheap, leathnach Bhéarla in iris Ghaeilge, greannmhar, mothaím nach raibh morán dealramh leis an alt faoi ‘white dwarves’.

Ní iris é nós* don dream atá spéis acu i gcúrsaí reatha – cé go bhfuil roinnt cúrsaí reatha ann agus bionn alt spéisiúil ann i gcónaí i ‘Léargas’. An mhí seo tá sé ag plé leis an gcorraíl sa Choiré. Tá colún géar – agus cliste – ag an Seanduine Liath faoi Thuairisc Uí Riain agus mí órd na n-órd rialta.

Eagrán mí an Mheithimh an eagrán is déanaí agus níl sé ach direach éisithe. Nílim ag iarraidh lucht a fháil ar an eagarthóir nó ar a fhoireann nó tuigim go bhfuil siad ag déanamh na h-oibre seo, obair íontach, go deonach ach go gairmiúil. Léiríonn an mhoill seo go bhfuil deacracht ann i gcónaí cloí le sceideal docht nuair atá acmhainní gann. Is ró mhinic a bhionn Gaeil ag fáil locht ar earraí Gaelacha agus ag tabhairt droim láímhe dóibh dá bharr. Tá sé tabhachtach, áfach, go mbeadh tacaíocht ag nós ó phobal léitheoireacht na Gaeilge, go mbeadh sintiús agat leis an iris (mura bhfuil ceann agat, faigh ceann anois!) mar go mbeadh sé thar a bheith deacair iris chomh maith le nós* a fhoilsiú amach anseo dá dteipfeadh ar an iris seo.

San eagrán seo, tá roinnt mhaith griangrafanna ann agus tá siad ana mhaith iontu féin. Ach ba mhaith liomsa níos mó scéalta a fheiscint – léirmheasanna de na gigeanna seachas gigghraif amháin. Ba mhaith an rud é freisin chun cur leis an díolachán go mbeadh leathnach shoisialta ann – ar nos ocáidí i Foinse+ agus Gaeil sa Phictiúr+ ar nós Lá Nua. Tá na leathnaigh ar dhearadh agus ar ghiúirleidí go maith – ach b’fhéidir go bhfuil gá le níos faisin is smais.

Ceist eile: seo séasúr na laethannta saoire. Ach ni féidir go bhfuil na Gaeil óga ar an Camino de Santiago nó táim cinnte go bhfuil léite agam faoin dturas seo, nó turas cosúil leis, san iris seo roimhe. Maith go leor, íontach spioradálta, ach nach dtéann siad in áiteanna eile, oileáin na Gréige, coláistí samhraidh sa tír seo is eile….

Agus is easnamh mhór nach bhfuil aon trácht ar spórt san eagrán is déanai. Tá na craobhacha peile is iomána faoi lán tseol agus curaithe cúige i ngach cúige is an dhá chluiche nach mór fán dtrath seo. Ba cheart go mbeadh tagairt éigean ar sin i nós*, dar liom. An bhfuil aon seans Dara Ó Cinnéide a mhealladh chun colún rialta a scríobh do nós* anois go bhfuil deireadh le Foinse?

Bhí trath ann go mbíodh nuachtáin ag cur tairiscintí speisialta saoire ar fáil dá leitheoirí. Ní fheadar an mbeadh sé fiúntach do lucht nós* tairiscint speisialta a chur ar fáil le h-aghaidh saoire do Ghaeil óga ar oilean Gréagach nó a leithéid ar feadh coicíse. B’fhéidir go mbeadh brabhús le saothrú óna leithéid….

Ritheann smaoineamh eile liom ar cheist ghaolmhar ach fillfidh mé ar sin ar ball.

Ar aon nós, níl anseo ach racht caradach ón eagarthóir ar an gclaí. Tá nós* ar fheabhas ar fad. Ná bac liomsa!

Dá mbeadh an cur chuige céanna ag mo ghlúin, bheadh iris fónta cúrsaí reatha agus cultúrtha ann fadó. Ná h-abair é, dein é!

Brú ar bith…ar Fhoras na Gaeilge

Faoi láthair, i mBaile Átha Cliath nó i mBéal Feirste, tá cruinniú ar bun ag comhaltaí Fhoras na Gaeilge agus d’fhéadfá a rá go bhfuil todhchaí litríochta agus iriseoireachta na Gaeilge, ar phaipéar ar aon nós, ag brath ar an toradh.

Ag an gcruinniú seo, beidh ar chomhaltaí an Fhorais teacht ar thairiscint nua – nó cur chuige nua – a thabharfaidh údar do Phádraig Ó Céidigh/Moinéar Teoranta athmhachnamh a dhéanamh ar an gcinneadh gan aon eagrán eile de Foinse a fhoilsiú i ndiaidh 28 Meitheamh.

Is cosúil freisin go mbeidh ar an bhForas cinneadh a dhéanamh faoin pholasaí a bheidh ag an bhForas sa todhchaí maidir le foilsiú leabhair – nó tá an chúram sin ag an bhForas freisin – i bhfianaise an chinneadh a tugadh le fios an tseachtain seo go raibh gach coimisiún le h-aghaidh leabhair nua ar cheal.

Is cosúil go bhfuil foilsitheoireacht na Gaeilge sa todhchaí ag brath ar an gcruinniú seo.

Mar a deir siad, brú ar bith: No pressure……

An Ghúm greamaithe i 2007….

Seo é an catalóg nua le h-aghaidh An Ghúm do 2009. Tá sé lom lán le leabhair bhrea do pháisti agus é snásta ildáite.

Bhuel sin a cheapas nuair a thaispeáin mo bhean dom an chatalóg ildáite seo a bhailigh sí agus í ag freastal ar Chruinniú Bhliantúil Eagras na Scoileanna Gaeltachta ar an nGaillimh ag an deireadh seachtaine.

Ach ansan thugas faoi ndeara clúdach an leabhair agus go raibh an ‘9′ clóite ar ghreamaitheoir ildáite a bhí greamaithe don leathnach. Lom mé an ghreamaitheoir den leathnach agus nocht mé ‘7’ faoi.

Ní raibh a fhios agam ar cheart dom gairí faoin gcleas leanbaí seo nó bheith spréachta le fearg faoin mbob nár buaileadh orm.

Tá fonn orm bheith feargach. Inseoidh mé duit cén fath.

Tá suim ar leith agam i leabhair Ghaeilge do pháistí. Tá an t-adh liom go bhfuil beirt agam féin atá suim acu freisin i leabhair agus ní miste leo leabhair Ghaeilge nó leabhair Bhéarla. Tá fuiollach leabhair sa teach nó gach turas a thugaim in áit go mbionn leabhair, ceannaím ceann. Dar liom ní caiteachas gan chiall é seo – is infhéistíocht sa todhchaí atá i gceist.

Ach dá fheabhas iad leabhair Ghaeilge do pháistí is tearc an solathar i gcomparáid leis an réimse leathan atá ar fáil do pháistí i mBéarla agus, glacaim leis, i dteangacha eile.

Má táimíd i ndáiríre faoi litriocht Ghaeilge bheith ann atá teacht ag an ghnath phobal air, murab ionann agus leabhair Ghaeilge nach bhfuil ach dírithe ar cúpla dosaen, gan bacadh le cúpla céad, léitheoir, ní mór duinn an síol a chuir nuair atá an léitheoir óg agus ní mór réimse leathan de leabhair, irisí, greannáin is eile bheith ar fáil i nGaeilge an oiread is go bhfuil siad ar fáil i dteanga ar bith eile.

Tá sár obair déanta ag léitheidí An Ghúm agus foilsitheoirí leabhair Ghaeilge eile thar na mblianta, dá teirce na h-acmhainní atá ar fáil ón stát. Ach níl na h-acmhainní chomh tearc sin agus tá buíon ag obair don Ghúm anois agus iad ag foilsiú leo.

Tá leabhair foilsithe acu i 2008 agus tá siad feicthe agam. Leabhair breatha iad.

Ach léiríonn an cleas páistiúil seo nach bhfuil suim ag an bhForas leabhair Ghaeilge a dhíol leis an bpobal. Filleann an feall seo ar an bhForas. Tá An Ghúm faoi choimirce an Fhorais agus, anuas ar sin, tá cúram na foilsitheoireachta leabhar Ghaeilge ar an bhForas ó díbhunaíodh Bórd na Leabhar Ghaeilge ag deireadh 2007.

Seo an Fhoras céanna nach staonann ar aon ghimic sheafóideach agus chostasach chun ainm an Fhorais féin, amhail is go raibh an Fhoras ag díol rud eigean leis an bpobal.

Nuair a d’fhill mo bhean ón nGaillimh Dé Satharn bhí eitleoga aici le h-ainm an Fhorais greannta orthu ina mála aici. Bhí gaoth deas ann ar an Domhnach – ach ar m’anam ní eitleodh na h-eitleoga seo ar mo shon. Céard eile ar cheart go mbeinn ag súil leis?

Maidir le díol leabhair Ghaeilge, tá gá le feachtas atá níos dírithe agus níos spreagúla ná ‘Leabhar Power’. Maith go leor go raibh an feachtas ann – ach caithfidh a leitheid dul i ngleic leis an phobal agus níl aon fianaise ann, go bhfeictear domsa, agus cuirfidh mé fáilte roimh malairt scéil, gur sin mar a tharla.

Suíomh úr nós*

Suíomh slachtmhar nós*

Tá suíomh úr nós* ar fheabhas ar fad. Tá sé díreach feicthe agam agus tá cuma air go bhfuil sé níos slachtmhaire ná suíomh ar bith eile i nGaeilge.

Moladh amháin – ba cheart go mbeadh míreanna nua ann gach lá, fiú mura bhfuil ann ach alt ón eagrán dheireannach den iris. Tá sé tabhachtach go mbeadh rud éigean nua ann gach lá – nó roimh i bhfad beidh cuma chomh marbh le Beo air.

Ar a laghad tá suíomh idirlín le dealramh ag nós* – ní h-ionann agus irisí eile a fhéadfainn a lua.