Fianna Fáil agus Sinn Féin: Tweedle dum agus Tweedle dee

Is cuimhin liom nuair a ceapadh Brian Cowen ina Thaoiseach – agus ba cheapachán seachas toghchán a bhí ann – go raibh dóchas éigean agam go raibh ceannaire ag an tír a thuig, b’fhéidir, go raibh gá le ceannaireacht. Thóg sé mo chroí gur labhair sé as Gaeilge ina chéad oráid – ba rud fónta é sin ar a shon agus nuair nár craoladh an mír i nGaeilge ar shuíomh an Irish Times, rinneas gearán agus fuaireas leithscéal ón eagarthóir, Geraldine Kennedy.

Ní raibh an t-adh leis cinnte ach, mar a dúirt Bill Clinton, agus é ag tagairt do chúrsaí spoirt:

Golf is like life. All the biggest wounds are self inflicted.

Cé gur thosnaigh sé go maith agus é ag caint go macánta is, fiú, go spreagúil leis an bpobal, chuaigh sé ó mhaith go tapaidh agus ba thubaiste ‘caidrimh phoiblí’ a réim ag an deireadh.

B’é a shlánaigh Fianna Fáil ag an olltoghchán deireannach – ach is cosúil go ndeinfear ollscrios ar an bpáirtí ag an toghchán seo agus gur ar fhear Uibh Fháílí a bheidh an locht á chur. Gan amhras ní raibh sé leis féin ag an mbarr. Bhí sé timpeallaithe ag lucht gaimbín agus ‘lucht sea’. Fuair lucht ‘sea’ ardú céime agus d’fhan an chuid eile ina dtost go dti anois. Ná bíodh aon dul amú ort, ní leas na tíre atá ag déanamh tinnis d’amhrasáin FF ach compórd a suiocháin féin. Níl aon cruthúnas chomh soiléir ar sin ach an socrú a rinneadh, faoi choim, go mbeadh ciste ollmhór ar fáil do Theachtaí Dála a bheadh ag eirí as ag an toghchán seo… Go deimhin beidh tuarastal níos fearr – nó pinsean más fearr leat – ag na Teachtaí is na hAirí atá ag eirí as ná mar a bheadh dá dtoghfaí iad in athuair.

Má eiríonn Brian Cowen as inniu, nó i gceann cúpla lá, díreach roimh an Olltoghchán nó ina dhiaidh, ceapfaidh FF go mbeidh siad ábalta an titim tubaisteach a mhoilliú. Ní tharlóidh sin. Tá rás FF rite – agus b’fhéidir nach mbeidh FF ina fhórsa níos mó i saol na tíre. Arís ní feidir an milleán a chur ar fhear amháin – Brian Cowen nó Bertie Ahern – as sin. Tá an locht ar an bpáirtí trí cheile nó tá siad go léir chomh h-olc lena chéile. Gach duine acu ag geall leis gach deis, rinne siad an rogha éasca agus mí cheart. Cuirim i gcás an bannaí a thug FF do na bainc, an Banc Angla Éireannach san áireamh, agus Acht na dTeangacha Oifigiúla, cairt mhaorláthach gan tairbhe, na meaisíní votála Tá samplaí eile ann nach luafaidh mé faoi láthair.

Na roghanna ceart: an dleacht ar mhalaí plaisteacha agus an chosc ar chaitheamh tabac.

Bhí bá na nGaeilgeoirí – a bhfurmhór acu ar aon nós – riamh le Fianna Fáil. Bhí FF i gcónaí ábalta an rud ar theastaigh uainn a chlos a rá. An cuimhin libh an gheallúint roimh an Olltoghchán deireannach: go mbeadh Aire sinsearach le cúram na Gaeilge is na Gaeltachta orthu? Chomhlíon siad an gheallúint, maith go leor, ach rinne siad cuimil a mhailín den bhuiséad, rud a fhagann go mbeidh an nGaeltacht buailte níos troime ná earnáil ar bith eile ag an mbuiséad.

Anois is cosúil go bhfuil Gaeilgeoirí ag féachaint i dtreo SF agus is cinnte go mbeidh na ‘rudaí cearta’ á rá ag an bpáírtí sin agus iad ag iarraidh ár vótaí a mhealladh. Ach an oiread le FF, ní dheineann SF beart de réir briathar agus, go deimhin, uaireannta is ar aimhleas na Gaeilge a ghníomhaíonn siad. Fiú má tá corr Ghaeilgeoir ‘mór le rá’ ar bórd acu, feictear dom gur pairtí é nach gcreideann i rud ar bith ach cumhacht ar son na cumhachta agus, mar a chonacthas ó thuaidh den teorainn, gur beag a dhéanfaidh siad ar son na Gaeilge agus iad i gcumhacht.

Mar atá ráite agam roimhe, níl idir FF agus SF ach am. Agus tá SF ag iompú ina FF lite go h-an tapaidh. Agus sinn ag iarraidh ceannasaíocht stuama a chur i bhfeidhil ar an dtír san olltoghchán, ná deinfimís meancóg agus tweedle dum a thoghadh in áit tweedle dee

Ar an imeall….arís

Tugadh léargas dúinn ar dhearcadh an Rialtais i leith na Gaeltachta inniu nuair a ghairm an Taoiseach, Brian O Cómhainn, cruinniú mullaigh d’aon aisínteacht stáit deag a bhionn ag plé le cursaí fostaíochta.   De réir na tuairisce seo san Irish Times, b’é an sprioc a bhí ag dTaoiseach, de réir mar a nocht sé ag an gcruinniú;

“What Government is doing is making sure all our State agencies are focused on the need to retain jobs and create jobs…,” he said.

Is fiú, go h-áirithe, liosta na n-áisínteachtaí a tugadh cuireadh dóibh bheith i láthair ag an gcruinniú:

The groups attending the meeting were the IDA; Enterprise Ireland; Forfás; Fás; Bord Bia; Fáilte Ireland; Tourism Ireland; Science Foundation Ireland; the Sustainable Energy Authority;  the Higher Education Authority and the City and County Managers Association.

Tá an IDA agus Enterprise Ireland luaite ar an liosta seo – ach cá bhfuil Udarás na Gaeltachta, áisínteacht atá chomh h-eifeachtach ar a laghad ag cruthú postanna is atá an bheirt eile.   Níl a fhios agam an é an Irish Times a d’fhag an tUdarás ar lár ón dtuairisc – nó ná bhfuair siad cuireadh a bheith i láthair.

Cé go bhféadfadh sé tarlú go raibh an tUdarás i láthair ach gur fhagadh ar lár ón dtuairisc iad, ní doigh liom gur sin a thárla.   Creidim gur léargas é seo ar chomh h-imeallach is atá an Ghaeltacht/an Ghaeilge de rér an Rialtas.  Botún é an Ghaeilge/an Ghaeltacht a fhágaint ar lár.

Agus, gan amhras, cuireann sé ceist bunusach mar gheall ar choimitmint an Rialtais i leith a Ráiteas i leith na Gaeilge (2006) agus gach a lean é sin.   An bhfuil an Ghaeilge is an Ghaeltacht lárnach nó imeallach i saol na tíre chomh fada is a bhaineann sé leis an Rialtas?

Et tu Bruton?

While the present generation is better educated than previous ones, there is room for improvement in Irish education. Not enough time is given in primary schools to foreign languages, science, and maths, and too much is given to learning the two national languages.

John Bruton, iar cheannaire FG, iar Thaoiseach, (an Taoiseach a sheol TnaG!)

Is é seo an cáineadh atá á dhéanamh ar an gcóras oideachais in Éirinn ag an iar Thaoiseach John Bruton agus é ag scriobh san Irish Times ar an oideas atá aige chun an tír a chur ar ais ar a cosa arís.     Níl sé ráite go follasach aige ach is dócha go dtuigimíd cén teanga náisiúnta a mholfadh John Bruton laghdú a dhéanamh ar an riar ama atá ar fáil di sa chóras bhunscolaíochta.

Molann sé go n-úsáidfí an am seo chun:

We should reallocate a couple of hours a week on the primary school timetable to science, maths and a foreign language.

Nilim i gcoinne níos mó eolaíochta nó matamaitic nó, fiú, teanga iasachta, a mhúineadh do pháistí sa bhunscoil.   Tá mo mhac féin ag freastal ar bhunscoil ina múintear Iodáílis.   Agus Gaeilge/Gaoluinn.

Ach is dearcadh gearr radharcach neamh eolaíoch atá á mholadh ag an iar Thaoiseach.   Sa chéad dul síos ní mór teangacha a mhúineadh mar is ceart sa tír seo, le go mbeidh na daltaí ábalta í a labhairt nuair a fhagann siad an scoil.   Cé mhéid airgid a bheadh sábhailte againn dá mba rud é go mbeadh ard chumas sa Ghaeilge i measc na gcailíochtaí atá ag ár stát seirbhísigh?     Is léir freisin go bhfuil deacrachtaí ag daoine le teangacha iasachta agus an Bhéarla féin sa tír seo.  An Taoiseach féin, Brian Cowen, is í ‘jargon’ an teanga is dúchasaí aige.

De réir gach taighde atá déanta, cuidíonn foghlaim teanga agus tú óg, sa chóras tumoideachais go h-áirithe, le cumas an dhuine óig tuilleadh teangacha a fhoghlaim agus iad ag fás suas.  Mar sin, más amhlaidh go dteastaíonn ón Uasal Bruton go mbeadh cumas teangacha iasachta ag an nglúin óg, ní gá do moladh go mbeadh níos lú ama á chaitheamh leis an nGaeilge agus leis an mBéarla.   Ní gá níos mó áma a chaitheamh leo, seans, ach go gcaithfí an t-am atá á chaitheamh leo níos éifeachtaí.

Nílim ag lochtú na múinteoirí as an teip seo.  Creidimse go bhfuil ár gcóras oideachais seanachaite, gur córas scruduithe é seachas córas oideachais, agus go gciallaíonn sin go bhfuil daltaí á dhíriú ar an Ard Teist agus ‘pointí maithe’ a scóráil seachas ar na rudaí ar ghá doibh bogadh chun tosaigh sa saol a fhoghlaim.   Cinnte tá gá measúnú neamhspleach a dhéanamh ar gach dalta agus na talannaí is na treithe atá acu a aimsiú agus a spreagadh.   Ach is múnla ó ré Victoria an scrúdú mór seo ag deireadh do thréimhse scolaíóchta ina gcaitheann tú gach rud atá ar eolas agat a chaitheamh amach ar leathnach laistigh de thrí uair a chloig!

De réir an mhúnla seo a fheidhmíonn leithéidí John Bruton agus Ed Walsh.  Creideann siad má fhoghlaimíonn tú an Ghaeilge, go bhfagann sin níos lú spáis san inchinn chun teangacha eile a fhoghlaim.  Cé chomh cloch aoiseach is atá an dearcadh sin?    Táimíd ag caint ar an ré Iurassach is dócha.

Is sean phort agam é go bhfuil easpa mór acmhainní oideachais ar lucht múinte Ghaeilge (agus i nGaeilge) agus go bhféadfaí an t-airgead atá á úsáíd chun cáipéisí nach léitear i dteanga ar bith a aistriú ó Bhéarla go Gaeilge ar na leabhair seo atá gá leo agus leitheoirí ag fánacht orthu go cí ocrach.   Teip ár gceannairí i ‘nGluaiseacht na Gaeilge’ agus sna Pairtithe Polatúla atá a n-inchinn lán le caint ar ‘chearta teanga’ agus a leithéid ach nach dtuigeann siad an rud ceart le déanamh chun an teanga a thabhairt slán.

Agus ar eagla na mí thuisceana, nílim ag iarraidh obair a bhaint d’aistritheoirí. Daoine árd chumasacha iad seo a fhéadfaí na scileanna atá acu a chur i bhfearas go h-eifeachtach ag aistriú is ag cumadh téacsleabhair is acmhainní dá leithéid, abhair a bheadh eileamh orthu ag léitheoirí, seachas ar an mhaorláthas ar mire.

Racht na maidine, curtha díom…..bíodh lá deas agaibh….

Airí nua, aireachtaí nua

Dúirt go leor trachtairí trathnóna gur cur chuige ‘íostach’ a bhí ag an dTaoiseach, Brian Cowen, agus é i mbun athshuathadh Rialtais inniu.   Cheapfá gur léirmheas ar ealaíontóir a bhí á dheanamh acu seachas rud ar bith eile.

Ní h-aon Picasso é Brian Cowen – ach is dócha go bhfuil ealaíon áirithe i gceist le roghnú airí agus, chomh tabhachtach céanna, cumadh agus díchumadh aireachtaí.

Tá suim ar leith agam sna h-aireachtaí seachas sna h-airí féin.  Is féidir a rá, mar shampla, gur beag an difir a dheineann Aire thar Aire eile, cibé cén pearsa atá i gceist.  Is é an stat sheirbhís ar chúl an Aire a chuireann an polasaí i bhfeidhm agus tá go leor ag brath ar an meon aigne atá ag na stat sheirbhísigh.

Is cosúil go bhfuil orainn slán a fhágáil le hÉamon O Cuív ón Roinn Ghnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta – ach go bhfuil fear Chorr na Móna curtha i mbun Roinn nua, Roinn na Cosanta Shoisialta.

Tá Aire nua Gaeltachta ann – Pat Carey TD – agus tá  cúramaí nua ag a Roinn  freisin, agus an chuma ar an scéal go bhfuil sean chúram ag imeacht ón Roinn.   Feasta ní bheidh cúram Ghnóthaí Tuaithe ar an Roinn seo nó ní bheidh guth timpeall bhórd na Comhaireachta ag phobal tuaithe na hÉireann.

Agus é ráite go minic go bhfuil géarchéim i saol tuaithe na tíre seo, cad é a deir sé nach bhfuil cúram ‘saol na tuaithe’ ar aon aire shinsearach?

Tá Mary Coughlan ag coinneáil a post mar Thánaiste – ach beidh sí á dhéanamh i roinn eile, An Roinn Oideachais agus Scileanna.   Agus tá Batt O’Keeffe bogtha go dtí an Roinn Fiontar, Tradála agus Nuálachta.   Bhí cúram na fostaíochta ar an Roinn seo roimhe – ach anois tá ‘foxtaíocht’ ar iarraidh ó chúramaí na Roinne seo.  Tá seo déanta aige trath go bhfuil géarchéim fostaíóchta ann agus breis is 100,000+ níos mó ar an dól i mbliana thar mar a bhí anuraidh.      Deirtear go mbeidh cúram na fostaíochta á roinnt idir dhá roinn – ach nílim soiléir cén dhá roinn a roinnfidh an chúram agus, anuas ar sin, cén fath go ndéanfá sin nuair a cheapfá gur tosaíocht é an fhostaíócht.

Maidir le Mary Coughlan, b’fhéidir gur aitheantas atá ann ar an dtuiscint atá aici ar chúrsaí eolaiochta – nó nach bhfuil aici ar na cursaí sin, gur baineadh eolaíocht mar chúram ón Roinn Oideachais.   Nach ise a luaigh Teoiric na h-éabhlóíde le Albert Einstein?   Bhí fadhb i gcónaí ag an Roinn Oideachais leis an Eolaíocht – thog sé tamall mhaith orthu glacadh le taighde eolaíoch ar fheabhas agus eifeacht na nGaelscoileanna is an Ghaeloideachais.

Má tá dea scéal ann ó bhearta an lae inniu, is é go bhfuil ‘cultúr’ ar nais mar chúram d’Aire Shínsearach.  Nílim cinnte gurb í Mary Hanafin an t-é a roghnóinn don phost seo.  Sin ráite -tá sé tabhachtach go mbeadh ‘cultúr’ ann.  Tá Roinn Chultúr ag gach tír eile san Aontas Eorpach chomh fada agus is eol dom.   Tá deis ann an Chultúr a chur chun tosaigh agus é a úsáid chun deiseanna nua a chruthú do thodhchaí na tíre.

Tá roinn nua, Cosaint Shoisialta, ag Eamon O Cuív agus tuigtear duínn gur ardú céime é seo.  Beidh go leor cúramaí a bhaineann le cúrsaí dífhostaíochta is íocaíochtaí leasa shoisialta faoina láimh.

Is cinnte gur cur chuige íostach é ar an gcéad fhéachaint – ach b’fhéidir go bhfuil níos mó nó níos lú i gceist nuair a dheintear scrúdú níos doimhne ar an scéal!

Clamhnas an DUP agus Sinn Féin i mbaol

Tá deacrachtaí sa chlamhnas idir Sinn Féin agus an DUP, is cosúil.    Inniu bhí Peter Robinson agus Martin McGuinness ag cur fáilte roimh chuairt ón dTaoiseach agus dornán airí ó Chomhaireacht an Deiscirt ag cruinniu tras teorainn i Léim an Mhadaidh i gContae Dhoire.   Ocáid stairiúil, cheapfá.  Ní bheithfeá ag súil le titim amach phoiblí idir Céad Aire agus Leas Chéad Aire an Tuaiscirt.  Nach iad dhá thaobh an bhoinn chéanna?

Baineann an easaontú seo le cúrsaí poilíneachta agus slándála, an cloch is mó ar phaidrín Shinn Féin de réir dealraimh.  Glacaim leis go bhfuil sé tabhachtach, gan amhras, ach ní aontaim go bhfuil sé chomh tabhachtach sin is go gcuirfeadh sé lan stad le gach rud eile bogadh chun tosaigh. Is cosúil go bhfuil an DUP ag diultú bogadh ar chúrsaí poilíneachta go dtí go mbogfaidh SF seasamh an pháirtí ar chúrsaí na bparáidí conspóideacha. Ar ndóigh tá réiteach ar seo.

Baineann ceist na mórshiúl le cultúr na nAondachtach.   D’fhéadfadh Sinn Féin éileamh a dhéanamh anois go mbogfadh an DUP a seasamh ar cheist na Gaeilge, Acht na Gaeilge a cheadú mar shampla nó cur go súntasach le Ciste Craoltóireacht na Gaeilge, chomh fada agus go ngeillfeadh Sinn Féin réimeas níos solúbtha ar cheist na bparáidí. Nach bhfuil a fhios ag an saol go bhfuil lá na nOrd Dílis caite agus fiú má thugtar cead doibh bheith ag siúl gach bóthar ó thuaidh, creidimse nach mbeidh ag siúl ach na seanóirí!   Tá an chultúr sin i gcontúirt de bharr go dtagann sé salach go h-iomlán ar chultúr na linne agus ní fheictear do ghlúin óg na nAondachtach go bhfuil tabhacht leis ina saol pearsanta.

Ní thaitníonn sé liom bheith ag cur an Ghaeilge chun tosaigh mar an ‘quid pro quo’ ar paráídí na nAondachtach,   Má chreideann ceannairí na nAondachtach go bhfuil tabhacht ag baint le ceist na bparáidí, mar go dtugann sé áit dá leagan den chultúr Briotanach sna sé chontae, ba cheart éiric níos oiriúnaí a ghearradh orthu; is é sin go mbeadh áit ceart agus faoi phribhléid ag cultúr na nGael/na hÉireann sa chuid sin den Tuaisceart. Is léir domsa go bhfuil an DUP ag feidhmiú de réir an tuiscint nach gá doibh a aithint go bhfuil cultúr ar bith seachas cultúr na Breataine/na nAondachtach ó thuaidh.   Ní féidir leis an status quo a leanúint.

Is cosúil nach féidir le Sinn Féin féachaint ar an gceist seo go samhlaíoch agus go bhfuil siad ceangailte anois le ceist seo na poilíneachta agus go gcaithfidh an cumhacht slándála bheith aistrithe go dtí Béal Feirste ó Londain roimh Nollaig.  Níl sin chun tarlú anois.   Níl an DUP chun bogadh.   Is léir sin.   B’fhéidir ná raibh siad riamh chun bogadh.

Tá sé in am cluiche éagsúil a imirt.   An bhfuil Sinn Féin ábalta sin a dhéanamh?   Nó an bhfuil siad chun cloí le taictic nach bhfuil ag oibriú?

Má cheapann siad mar shampla go bhfuil an dá Rialtas chun teacht i gcabhair orthu agus Comhaontú na Nollag a éascú, faoi mar a rinne siad roimhe, tá dul amú orthu.  Tá clocha níos mó ar phaidrín Bhrian O Comhain agus Gordon Brown ná bheith ag tabhairt mílseáin do pháistí dána an Tuaiscirt de bharr nach bhfuil siad sásta ar chúis éigean.

Cowen an Slánaitheoir?

Is éan é, is eitleán é, ní h-ea, is é seo an Fior Thaoiseach,...

Is cosúil, de réir tuairiscí,  go bhfuil sé ráite ag an dTaoiseach, Brian Cowen, NACH bhfuil sé i gceist aige glacadh le moladh Mhic Charthaigh deireadh a chur leis an Roinn Ghnóthaí Pobail, Tuaithe agus Gaeltachta.

Cúis cheiliúrtha?

Níl a fhios agam.  Sa chéad dul síos, ní raibh i gceist ag Tuairisc Mhic Carthaigh ach liosta de chiorruithe a fhéadfaí a dhéanamh ar son choigiltis de bhreis is €5bn don bhliain seo – nó, mar is léir anois, an bhliain seo chugainn.

Mar sin ní bheadh morán airgid á shábháil tre deireadh a chur leis an Roinn seo – cé nach bhfuil aon chinnteacht ann go dtiocfadh na deontais éagsúla atá ag teacht ón Roinn slán ón tua atá á bhagairt.

Dar liomsa, tá gá le athshamhlú agus athstruchtúrú dá réir ar an nGaeltacht agus an slí a roinntear airgead ar thograí Ghaeilge agus ní miste liom an slí a tharlaíonn sin.  Níl an ‘status quo’ ina cur chuige cothrom ná ceart don ré seo nó don aimsir atá romhainn.

An deacracht a bhí agus atá le moltaí Mhic Carthaigh go bhfuil siad ró dhubh agus bán – ní aithníonn siad go bhfuil an maith á chaitheamh amach in éineacht leis an olc.   Cad is fiú deireadh a chur le Scéim na bhFoghlaimeoirí Ghaeilge nuair a ghineann an scéim sin i bhfad Éireann nios mó ioncaim don Ghaeltacht – agus don statchiste – ná an bhuninfheistíocht.  Mar eacnamaí, is léir nach bhfuil fios a ghnó ag an tUasal Mac Carthaigh.

Cinnte, bhí fírinne searbh sa mhéid a dúirt sé:

In examining this Programme, the Group notes that substantial resources have been invested in

various incentive schemes to develop Gaeltacht areas.  The Group is of the view that resources

should be targeted at those most in need and that differential schemes aimed at Gaeltacht areas are

not justifiable.

An oibríonn Scéim Labhairt na Gaeilge?   Ní chreidim é.   An mbeadh sé níos fearr an t-airgead sin a chaitheamh ar leabhair chearta [nó acmhainní ar líne] do pháistí scoile na Gaeltachta – creidim é.    Níl a leithéid ar fáil faoi láthair.

Ar ndóígh, bheadh a leithéid ina bhuntáiste do gach páiste, cibé an raibh siad ina gcónaí sa Ghaeltacht nó lasmuigh.

Ní luíonn an moladh atá aige go gcuirfí deireadh le hUdarás na Gaeltachta le ciall ach an oiread.  Cruthaíonn an aisínteacht seo go leor postanna sa Ghaeltacht agus tá siad thar a bheith eifeachtach á dhéanamh seo ar chostas nach mó é ná costas na bpostanna a chruthaíonn leithéidí Enterprise Ireland/Fiontar Éireann.  Ar ndóigh, is léir nach bhfuil ceantar lár Chorcaí nó ceantaracha maguaird na nGaeltachtaí eile ar radar FÉ nó is beag tionscail atá lonnaithe sna ceantracha sin ag FÉ le blianta beaga anuas.

Cinnte is reigiún speisialta an Ghaeltacht.  Ach is é an slí go bhfuil sí speisialta faoi láthair ná go bhfuil sí imeallaithe ag an bpobal mór agus na h-údaráis.   Tá leathan-bhanda níos moille sa Ghaeltacht, tá na bóithre níos measa, tá an bonneagar ar chaighdeán níos ísle, ní ann do chóras iompair.  Ach toisc go bhfuil na deontais suaracha ar nós Scéim Labhairt na Gaeilge ann, deitear go bhfuilimíd ag crú go deireadh bó bainne an Stáit anseo sa Ghaeltacht.

Tuairiscíodh freisin go ndúirt an Taoiseach go bhfoilseofar Plean 2028 roimh deireadh na bliana.  Níor thug sé le fios cén bhliain….

Tá freagra substaintiúil tugtha ag Conradh na Gaeilge ar mholtaí Mhic Charthaigh agus tá sé ar fáil anseo.    Creidim go bhfuil gá le plean substaintiúil anois ó phobal na Gaeilge agus na Gaeltachta chun sinn féin a chur in oiriúínt do threimhse amach romhainn ina mbeidh deireadh le sruth na ndeontaisí.

Ní bua é seo ach gairm dúiste.

Slán leis an Late Late

Bhí mé istigh oíche Dé hAoine, ag faire ar an Late Late Show, agus caithfidh mé a rá nár chuaigh sé i bhfeidhm go mór orm. 

Ní mór a rá, áfach, gur thuig mé go raibh sé in am roinnt ceisteanna crua a chur ar an dTaoiseach, Brian Cowen, agus, i bhfírinne, nár chuaigh Ryan Tubridy fada a dhothain lena cheistiú.   Tá ceist mhór agam faoi neamhspleachas an Late Late Show faoi chúrsaí reatha os rud é go bhfuil urraíocht ar fiú €1.5m á fháil acu ó Ghrúpa Quinn, comhlacht atá páirt nach beag acu sa chonspóid, go h-áirithe chomh fada agus a bhaineann sé le cúrsaí an bhainc Angla Éireannaigh. 

Bhí go leor tuairiscí is tuairimí sna nuachtáin i gcaitheamh an dheiridh seachtaine agus ar maidin faoin agallamh sin agus an méid a dúirt – agus nár dúirt – an Taoiseach. 

Tá fadhb teangan ag an dTaoiseach, sa chiall is go mbionn sé ag baint úsáid as teanga dothuigte na n-údarás agus na gcomhlachtaí ina ghnath chaint agus é ag caint le gnath dhaoine.  “Going forward” is a leithéid.  Anois tuigim cuid den chaint seo – ach mothaím go bhfuil sé á úsáid chun freagraí beachta ar na ceisteanna crua a sheachaint. 

An rud is mó thug mé faoi ndeara faoi seó, go raibh gach aoí a cuireadh faoi agallamh ar an show roimhe seo.  Níl sé bliain ó shin ó bhí Brian Cowen ann – bhí Cherie Blaire ann nuair a céad foilsíodh a beathaisnéis agus is minic go raibh Niall agus Gilian Quinn gan trácht ar Brian McFadden agus Joan Collins. 

Tá sé cosúl le na scannáin a bhionn á athchraoladh ar RTÉ rialta go maith anois.    An chéad uair a thaispeanann siad scannán mór, abair timpeall na Nollag, bionn sé ina ocáid mhór, ach deintear an scannán céanna a chraoladh chomh minic sin ina dhiaidh go n-éiríonn sé tuirsiúil.  Is doigh liom go mbionn scannán James Bond ann gach Domhnach i gcónaí.    

Beidh sé amhlaidh le na h-aoíanna ar an Late Late Show.  Feicfimíd na daoine céanna ag teacht ós ár gcomhair go rialta go dtí go mbeimíd braon díbh – agus tá mo ‘go dtí go’ sroichte agam.  

Mar sin, táim ag fágáil slán leis an Late Late Show agus, as seo amach, táim chun úsáid níos tairbhí a bhaint as gach oíche Dé hAoine.  B’fhéidir go mbéarfaidh mé mo mhadra ar siul nó go dtosnóidh mé ar an leabhar sin a scríobh agus, corr Aoine, raighidh mé amach le h-aghaidh piúnt nó dhó. 

Tá an Late Late Show marbh – agus is dócha go raibh sé amhlaidh fiú roimh do Pat Kenny suí go h-adhmadúil sa rí chathaoir.   Tá sé in am bogadh chun tosaigh i bhfirinne agus rud éigean iomlán nua agus radacach a dhéanamh.  Cad faoi seó cainte as Gaeilge?   Anois bheadh sin éagsúil!

Litir um thoghcháin ón dTaoiseach, Brian Cowen

Seo r-phost a fuaireas trathnóna nuair a d’fhill mé ón obair ón dTaoiseach, Brian Cowen. Thíos faoi tá mo fhreagra ar an litir seo.

Dear Concubhar,

Tomorrow is election day.

It’s a day when there’s so much at stake at local and European level, where voters face an absolutely clear choice between a party that cares about the best interests of the country, and parties who are playing politics and aren’t living in the real world.

Tomorrow is a day when we seek to elect the best possible councillors for councils and the best MEPs for the country – Fianna Fáil councillors and MEPs.

I’ve recorded a special pre-election message for Fianna Fáil supporters. Watch it now and share it with your family and friends:

Watch the video now

I want to thank you – Fianna Fáil members, volunteers and party workers, for working so hard on the doorstep these last few weeks and for your final efforts today and tomorrow. Contrary to what the bad news brigade says, I’m proud that our 723 candidates have run on such a positive agenda and won’t join others in talking down the country.

Let’s get out tomorrow and show everyone that you can’t keep our party down. Fianna Fáil is a Republican Party. That is why we have always fought for the best interests of the Irish people in good times and bad.

That’s not going to change now. We’ve got a plan for economic recovery, it’s a good plan, it’s starting to work and we’re going to stick to it.

Watch the video and pass it on to your friends:

http://www.fiannafail.ie/everyvote

Your final efforts will make all the difference. Whether it’s handing out leaflets tonight or helping voters get to the polls tomorrow, the people who work tirelessly for Fianna Fáil are the reason this party will, like the country, ride out the rough times and renew itself.

Let’s get as many people as we can to the polls tomorrow. Every last vote will matter.

Brian Cowen, T.D. Taoiseach

P.S. Our website has a really easy tool that you can use to remind people to vote tomorrow. http://www.fiannafail.ie/vote. Why not remind your family and friends right now?

Agus is é seo an freagra a sheol mé chuige:

A Thaoisigh – más tú atá ann i bhfirinne,

Beatha agus sláinte! Dá mbeadh aon spéis nó dúil agat nó ag do pháirtí i mo vóta, bheithfeá tar éis cúpla focal suarach i nGaeilge a chur sa litir seo. Mar atá sé, tá an litir seo, maraon le litreacha eile uait agus ó do chomhleacaithe, ag imeacht díreach go dtí an bosca brúscair. Labhair liom i mo theanga féin….

Is mise

Concubhar Ó Liatháin

Ní fheadar an bhfuil sé ró mhall moladh do gach duine a léann an blag seo agus a fuair teachtaireacht dá leithéid ón dTaoiseach freagra cosúil le seo a chuir chuige. Is é seo an seoladh r-phoist: email@fiannafail.ie.

Arán agus sorcais: Athmheas na seachtaine

Arán agus sorcais! Panes et circentes! B’shin téama na seachtaine seo chaite, idir ath-shuathadh na n-airí stáit (agus díshealbhú seachtar acu) agus fógairt ne Leon Éireannach is Briotanach. B’shin iad na sorcais….ceisteanna aráin agus ime a bheidh ag déanamh tinnis don chúpla céad a chaill postanna le linn na seachtaine, i dTrá Lí mar shampla.

Ní doigh liom go dtuigeann Brian Ó Comhainn an bata atá sé ag gearradh do féin agus a pháirtí. Le gach u-chasadh óna bhéal – “glacfaidh sé reachtaíocht chun an bónas fad seirbhíse a bhaint ó TDanna atá i dteideal iad a fháíl anois” nó ”bhí sé i gceist nach bhfaigheadh iar airí pinsin agus iad fós ag feidhmiú mar TDanna sa todhchaí” – tá sé ag tochailt faoina chreidiúint féin mar pholaiteoir a dheineann beart de réir briathar.

Is mór an trua é sin nó chreid mise nuair a ceapadh é go raibh mianach ann. Chlaon sé mé ina threo leis an Ghaeilge. B’fhuraist mé a cheapadh ar a fhoireann mar sin.

Is mór an tairbhe a rinne sé don Ghaeilge í a úsáíd mar a rinne sé in oráidí – ach ní bheathaíonn briathra na bráithre. Nó ní bheireann caint an móin abhaile…

Ní fheictear domsa go bhfuil aon tairbhe fad tréimhseach déanta don Ghaeilge lena linn agus, mar sin, i solas fuar an lae, ní mór dom athmheas a dhéanamh ar an dtacaíocht a bhí mé sásta a thabhairt don Taoiseach.

Sampla den easpa tacaíochta i bhfirinne atá ag FF agus an Taoiseach don Ghaeilge, gan fiú focal Ghaeilge a bheith go fóill ar shuíomh nua an pháirtí nó fiú focal sa “chéad teanga náisiúnta” a bheith sna teachtaireachtaí r-phoist a chuireann sé chugham ó am go chéile. [Níl aon caidreamh agam leis an dTaoiseach seachas gur chláraigh mé m’ainm le suíomh idirlín FF!].

Ar aon nós, ní léir go bhfuil aon am ag an dTaoiseach chun í a chaitheamh ar an nGaeilge níos mó. Níl a fhios agam an mbionn sé ag crunniú go rialta lena chomh bhaill den fho choiste Rialtais atá ceaptha chun plean Ghaeilge a chur le chéile. Nó an raibh cruinniú ar bith go fóill i mbliana?

Tá pobal na Gaeilge sásta go minic an dubh a chur ina gheal orainn tre glacadh le geallúintí ach gan a bheith ró bhuartha faoi chomhlíonadh na ngeallúintí. Deirtear linn go mbeidh pleán Ghaeilge ann chun an teanga a thabhairt slán as seo go ceann 20 bliain. In ainneoin go raibh an pleán sin le bheith ar fáíl roimh an Nollaig seo chaite, bhuel táimíd fós ag feitheamh go foighdeach.

Nílimse ag feitheamh go foighdeach. Táimse agus daoine eile ag brú ar aghaidh – tá nós* bunaithe ag Tomaí Ó Conghaile agus Feilim Bórland – gan deontas – tá Raidió Rí Rá – an raidió don aos óg a bhíodh Éamon Ó Cuív ag tagairt do go mion is go minic ag craoladh ar an idirlíon a bhuiochas do Chonradh na Gaeilge, ceann de na h-eagrais Ghaeilge atá faoi bhagairt ag na ciorruithe, tá pobail thuas agus thíos na tíre ag iarraidh gaelscoileanna a bhunú agus a thacú.

Ceapann an Rialtas agus an Taoiseach seo gur féidir caitheamh le pobal na tíre agus pobal na Gaeilge amhail is go mbeimíd, mar a bhí pobal na Róimhe trath, sásta le blúiríní aráin agus sorcais.

Tá dul amú orthu. Mar a dúirt an iar Aire Stáit, John McGuinness, lena Aire Shinsearach, an Tánaiste Máire Ní Chochláin, níl muinín againn asaibh níos mó.

Ní gá vóta mí mhuiníne bheith ann sa Dáil i leith an Rialtais seo – nó tá ár muinín caillte acu i bhfad ó shin.

Le linn na seachtaine seo votáil TDanna an Rialtais ar shon reachtaíóchta a chuirfeadh deireadh le ‘bónas na Nollag’ do lucht faighte iocaíochtaí leasa shoisialaigh, pinsinéirí, tuismitheoirí aonair, daoine le míchumas éigean, daoine dí fhostaithe. Bhí roinn TDanna Rialtais ná raibh i láthair don vóta – an Taoiseach féin ina measc. Bhí roinnt TDanna neamhspleacha a thugann tacaíocht don Rialtas as láthair freisin – Jackie Healy Rae ó Chiarraí Theas agus Michael Lowry. Ná ceapadh siad nach dtugaimíd chun cuimhne ná raibh siad sásta seasamh leo san atá ar an imeall…..

Anois tá sé ráite agat…

In alt san Irish TImes , chuaigh an Ollamh Ray Kinsella go cnámh na h-uilinne.

We are looking at a fracturing and realignment of political institutions which do not speak to the sensibilities of a young generation they have beggared, nor to the needs of those who felt themselves entitled to something better having contributed much of their lives to the development of the Irish economy.

Agus ag deireadh, b’é seo a bhí á mholadh aige:

We need a realignment of politics in Ireland – we need democratic choices that mean something to contemporary society. We need a sense of right and wrong. We need a whole new political ethic premised on values-based leadership.

We need to engage individuals who have little interest in power as such, who have a commitment as well as a widely acknowledged expertise that is capable of restoring trust, confidence and a sense of direction.

Is annamh gur aontaíos an oiread le h-alt is ar aontaigh mé leis an alt seo ón Dr. Kinsella, údar leabhair úir, Restoring Trust In Banking, a bheidh á fhoilsiú an mhí seo chughainn.

I 2007, roimh an olltoghchán, scrígh mé alt do Lá Nua ag déanamh tuar thubaisteach d’Fhianna Fáíl san olltoghchán sin. Más buan mo chuimhne bhí an páirtí chun breis is 30 suiochán a chailliúint de reir na h-anailíse a rinne mé. Cuid de na cúinsí a luaigh mé san alt sin leis an dtuar, tá siad luaite san alt ag an Dr. Kinsella inniu. Conas a fhéadfaí rialtas a rinne scrios, fiú i ré an rachmais ar an gcóras sláine is ar an gcóras oideachais, a athtoghadh? Sin a rinneamar. Ciall cheannaigh níos fearr ná an dhá chiall a mhúintear, deirtear. Tá súil agam go bhfuil sin amhlaidh.

Bhí an tOllamh ag brath ar an léirmheas is déanaí ón gCiste Idirnáisiúnta Airgeadais, an IMF, agus é ag rá:

The most recent assessment of the global economy by the International Monetary Fund – and its evaluation of Ireland’s financial sector – makes sombre but not unexpected reading. The most recent Central Statistic Office data for the final quarter of 2008 shows a sharp decline in investment. Meanwhile, the live register is now escalating and is set to reach new levels before the end of this year.

This would strain the most robust and inclusive political system. In the case of Ireland, which faces both local elections and a contentious referendum, there is every possibility that what has happened will test the limits of tolerance of a population that is not without experience of the pains of unemployment and emigration.

Tá an IMF anois ag moladh go ndéanfadh an Rialtas sealbhú sealadach ar na bainc, d’fhonn iad a shabháil. Seo an IMF céanna a bhí ag moladh do gach tír gach saoráid phoiblí a phriobháidiú le blianta beaga anuas – agus féach cár fhag sin sinn? Gan córas teileachumarsáide atá inchurtha le riachtanais na linne seo!

Tá an chosúlacht ar an scéal go bhfuil an tír seo á rith de réir eiteois an IMF – seirbhísí sláínte á ghearradh, acmhainní á cheilt ar an gcóras oideachais is eile.

Agus is beag is fiú an ‘íbirt’ atá déanta ag an Rialtas, báta agus bóthar a thabhairt do seachtar Aire Stáit, amhail is go bhfuil brí le sin. Níl ann ach sorcas.

San anál céannathug an Taoiseach le fios nach mbeadh an Rialtas ag baint na bpinsin ó iar airí rialtais atá fós ina dTeachtaí Dála. Agus nach mbeadh na h-iocaíochtaí fad seirbhise a cheilt ar na Teachtaí Dála.

Gabh mo leithscéal, ar thárla go raibh agóidí ar na sraideanna ag an dhá ghrúpa ‘íobartach’ seo nár thug mé faoi ndeara? Nó an é gur thug leithéidí Bertie Ahern is eile le fios nach mbeadh a vóta ar fáil ag an Taoiseach úr dá gcuirfí an ciorrú €150,000 in aghaidh na bliana i bhfeidhm air?

Cad a tharla ar chúl téarmaí chun an athrú poirt seo a spreagadh?