Nuachtán nua á lorg: fo-eagarthóir de dhíth ar an bhForas

An oiread is nach bhfuil saoi gan locht, agus nár cheart don t-é atá i dteach gloine an chéad cloch a chaitheamh, tá fonn orm cic sa tóin eile a thabhairt d’Fhoras na Gaeilge atá, is cosúil, saor go fóill ó scian an Bhoird Snip Nua. B’fhéidir go bhfuilim tógtha mar gheall ar an bhféin ceartúchán a rinne RTÉ ag tús na seachtaine ach seo chugaibh é, a Fhorais, crom síos agus….!

Seo an preas ráiteas a d’éisigh siad ar an Aoine seo chaite:

Comórtas Poiblí le fógairt i comhair conartha le Nuachtán Seachtainiúil Gaeilge a sholáthar.

Bhí an conradh le nuachtán seachtainiúil Gaeilge a sholáthar faoi chaibidil ag cruinniú de Bhord Fhoras na Gaeilge a bhí ar siúl i mBéal Feirste inniu, Dé hAoine, 17 Iúil. Ag an gcruinniú cinneadh próiseas tairisceana nua a fhógairt an tseachtain seo chugainn le nuachtán seachtainiúil Gaeilge a fhoilsiú. Tá sé mar sprioc ag an bhForas go mbeidh an nuachtán nua ar fáil do phobal na Gaeilge faoi Shamhain na bliana seo. Beidh sé sheachtain ag daoine ar spéis leo cur isteach ar an gconradh iarratas a ullmhú. Déanfar measúnú ar na hiarratais ansin agus bronnfar conradh maoinithe i gcomhair na tréimhse Samhain 2009 go Deireadh Fómhair 2013 ar an iarrathóir a n-éireoidh leis.

Ag labhairt i ndiaidh an chruinnithe dó, dúirt Cathaoirleach an Fhorais, Liam Ó Maolmhichíl, “Tá suim léirithe ag roinnt mhaith grúpaí cheana féin sa chonradh leis an nuachtán a sholáthar. Fógrófar an comórtas go luath an tseachtain seo chugainn agus tá sé de rún againn an próiseas a thabhairt chun críche chomh tapa agus is féidir, le go mbeidh foilseachán nuachta nua ar fáil do phobal na Gaeilge gan mhoill.”

Glacaim leis gur comórtas é seo ag an bhForas, ag iarraidh ar an bpobal an botún d’aon ghnó a thabhairt faoi ndeara agus go mbronnfar sintiúis saoil ‘Saol’ ar an t-é a thugann faoi ndeara an méid atá béim leagtha agam air, leis an gcló ‘dána’ thuas.

Thairis sin, nuair a eirímíd ón úrlár, agus nuair a thagann an anál chugainn arís, tar éis an taispeantas grinn seo ó chathaoirleach an Fhorais, Liam Ó Maolmhichíl, a fhagfadh Des Bishop féin in éad, tosnaíonn na ceisteanna ag teacht chun tosaigh nó, mar a deir siad ar Nuacht TG4 ‘ag ardú’.

An chéad cheist: an bhfuil sé lán chinnte go mbeidh an t-airgead ag Foras na Gaeilge ó mí na Samhna seo chugainn go dtí Deireadh Fómhair 2013 chun an togra seo a mhaoiniú? Tá’s againn go bhfuil an Fhoras tar éis teacht slán ón Bórd Snip ach is cosúil go bhfuil an Rialtas ó dheas ag caint leis an Fheidhmeannas ó thuaidh chun teacht ar réiteach mar gheall ar ionchur laghdaithe ó Bhaile Atha Cliath don Fhoras Teanga, mar aon leis na h-institiúidí tras teorainn eile.

Tá go leor leidí tugtha ag an Aire Ó Cuív faoin úsáid ar mhaith leis baint as Ciste na Gaeilge, nach bhfuil ceangailte leis an socrú thuaidh theas seo ar chorr ar bith, chun eagrais béasach ó dheas a mhaoiniú agus tá’s againn gur bhrea le Nelson McCausland, Aire an Chul (de sac) túir ó thuaidh, an deis a thapú le go mbeadh maoiniú cothrom don Ultais is don Ghaeilge ó thuaidh. Is cosúil go bhfuil an cead aige go pearsanta srian a chur ar bhuiséad an Fhorais más maith leis agus má dheineann sé an méid sin i bpáirt leis an Aire ó dheas.

Mar sin, an mbeidh an €1.4m le sparáil ag an bhForas don chonradh seo idir Samhain 2009 agus Deireadh Fómhair 2013?

Deirtear linn go bhfuil ‘roinnt mhaith’ grúpaí ann a léirigh suim sa togra. An bhfuil i bhfírinne? Nó an chuid é seo de chluiche an mhilleáin atá go fóill á throid ag an bhForas i ndiaidh an méid a tharla idir an Fhoras agus Moinéar Teo maidir le foilsiú Foinse?

Tar éis roinnt mhaith machnaimh a dhéanamh ar an gceist, bheadh fonn orm féin meitheal a thabhairt le cheile leis an ceist seo a phlé: ar cheart go mbeadh nuachtán clóite ann? Ní doigh liomsa é. Ní chreidim go bhfuil a dhothain airgid ann chun a leithéid sin de nuachtán a bheathú ar feadh ceithre mbliana, go h-áirithe i bhfianaise go mbeidh deireadh ar fad nach mór le fograíocht stáit de chineál ar bith gan ró mhoill, agus anuas ar sin go mbeidh deireadh go h-áirithe le fograíocht dhá theangach stáit sna meáin Bhéarla agus Ghaeilge {an meid acu atá fagtha].

Ar ndóigh is é Nuacht 24 atá i seilbh na liathróide faoi láthair agus ní beag an obair atá ar bun ag an nuachtán sin cé nach dtugaim faoi ndeara aon tagairt sonrach gur ann do san alt is déanaí faoi imeacht Foinse san Irish Times inniu, alt ‘Beocheist’ le Seán Ó hÉalaí: [Ceist: an féidir ‘beocheist’ a thabhairt ar an gconspóid seo go fóill?]. Alt é seo atá lán le baois is gaois. A leithéid seo:

hain Foinse amach an caighdeán is airde iriseoireachta sa nGaeilge go dtí seo; chuir siad foireann mhaith le chéile agus má scaiptear iad, beidh sé sin caillte go deo. Mheall siad scríbhneoirí maithe agus tá ábhar iontach fáis agus forbartha ann agus tá sé lonnaithe sa nGaeltacht.

I gcead don scríobhnóir, is abairt é sin a léiríonn aineolas ar chéird na nuachtán, amhail is go bhfuil tabhacht le suíomh Gaeltachta an nuachtáin. Agus cá bhfuil na scriobhnóirí maithe seo anois? An bhfuil siad ag scríobh? An bhfuil blaganna acu? Dúirt mé an méid seo ar bhlag eile agus déarfaidh mé anseo é: dá mbeadh tairbhe dá laghad i scriobhnóirí Foinse, bheadh siad go fóill ag scríobh in áit éigean, ag spreagadh conspóide, ag foilsiú ar an idirlíon. Ach níl. Cén fath?

Dá mbeadh an saol ina cheart, bheadh an Fhoras ag cnagadh ar an doras ag an gCultúrlann agus Liam is Ferdie is na cáirde ar a nglúine ag impí ar Eoghan Ó Néill is a gcáirde teacht i gcabhair orthu, pretty, pretty please, agus nuachtán a fhoilsiú. Ach ní mar sin atá an saol agus ní doigh liom go bhfuil fonn ar an bhForas an rud atá ciallmhar agus faoina srón a dhéanamh. Rinne Bórd na Gaeilge an botún céanna i 1996 agus sin a thug Foinse ar an saol nuair a bhí Lá ann agus i seilbh na liathróide is Anois imithe. Ach bhuaigh meoin na criochdheighilte an chluiche sin freisin.

An bhfuil sé go fóíll i gceist ag an bhForas an chomórtas seo a bheith srianta, gan cead ach iarrthóirí ar suim leo nuachtán clóite a fhoilsiú gach seachtain in ainneoin an ollchostas a bhaineann lena leithéid d’fhiontar?

Ar cheart meitheal uile Éireann a bhailiú timpeall ar Nuacht 24/An Druma Mór agus togra uaillmhianach idirlín a chur i láthair an Fhorais le h-infhéistíocht a lorg – ní deontas – agus ná beadh cumhacht beatha agus bás ag an bhForas mar a bhí go dtí seo agus mar a bheidh má leantar den sean mhúnla leis an bproiseas nua seo?

Creidimse gur cheart. Níl aon bhaint agam le Nuacht 24 seachas go gcuirim colún ar fáil doibh agus níl sé seo pléite agam le duine ar bith acu. Ach ní miste liom bheith páirteach in a leitheid de mheitheal oibre. Bhéinn páirteach ann le croí agus le fonn….

Ó Cuív cáinte de bharr cur chuige ‘sean fhaiseanta’

Agus mé fillte ón obair trathnóna chuala mé cúpla mír ar an gclár Drivetime ar Raidio 1 a chur ag smaoineamh mé.

Sa chéad dul síos bhí mír ann inar cháinthuairiscigh Fergal Keane go raibh líon mór airí rialtais ann a fuair ‘a suiocháin’ mar oidhreacht ó athair nó gaol eile a chuaigh rompu. Luaigh sé an Aire Ó Cuív á rá go raibh an lochrann a d’iompar a sheanathair, Éamon De Valera, tugtha do go díreach, gur fhagadh glúin as an áireamh. Ar ndóigh bhí cúramaí eile ar Bhrian Ó Cuiv, é ina údar aitheanta agus ina scoláire ar chúrsaí teanga.

An maíomh a bhí á dhéanamh ag tuairisceoir RTÉ go raibh an chuid finíochais ar bun sa Dáil agus go raibh sé ag titim amach sna mór phairtithe ar fad – cé gur i bhFianna Fáíl is coitianta go raibh sé. Ar ndóigh ní finíochas é seo ar shlí cé gur léir gur tréine fuil ná uisce sa pholataíocht.

Is amhlaidh an scéal in RTÉ, áfach, agus dá ndéanfaí staidéar ansan ar earcú foirne agus an tionchar a d’imir finíochas ar roghnú iarrthóirí thar a cheile i gcomórtais oscailte – agus comórtais ná raibh chomh h-oscailte – bheadh scéal le h-insint. Bíodh geall ná beidh an scéal sin á fhiosrú ag tuairisceoirí Drivetime go ró luath.

Ach ní h-é sin ábhar an phoist seo. I mír a lean an méid a bhí le rá faoi finíochas, bhí beirt thrachtaire pholatúil sa stuideo agus iad ag labhairt leis an láíthreoir, Philip Boucher Hayes, faoin mheasúnú a bheadh siad ag déanamh ar na h-airí éagsúla sa Rialtas. Bliain ó shin a toghadh Brian Ó Comhain ina Thaoiseach agus tá ana chuid ráite agus scríte faoin ‘annus horribilis’ a bhí aige – anois an t-am le go mbeadh athbhreithniú á dhéanamh ar eifeacht na n-airí a roghnaigh sé don Rialtas.

Ag bun an liosta ag Michael O’Regan, tuairisceoir OIreachtais an Irish Times, bhí Éamon Ó Cuív as ucht nár eirigh leis cur chun cinn na Gaeilge a dhéanamh ar bhealach a bhí i dtiúin leis an aimsir nua.

Cháin O’Regan an Aire go h-áirithe as ucht an béim a chur ar shuirbhéanna a léirigh tacaíocht don Ghaeilge. Agus is dócha go raibh sé ag smaoineamh ar an suirbhé seo a fhoilsíodh le déanaí agus a léirigh tacaiocht/comhbhá don teanga i measc 93% den phobal.

Dar leis an tUasal O’Regan, níl aoinne i gcoinne an Ghaeilge agus mar sin is cur amú ama agus acmhainní é bheith ag déanamh suirbhéanna mar seo ar an gcomhbhá atá ann don teanga i measc an phobail. Ar ndóigh dheirfeadh an tAire ná raibh suirbhé chomh cuimsitheach leis an suirbhé a rinne an tAthair Mac Gréil le scór bliain agus is docha go mbeadh an cheart aige faoi sin. Ach léiríonn an suirbhé freisin gur beag an bogadh atá ar na bhfigiúirí ar shon na Gaeilge in ainneoin an méid atá déanta, ceapaimíd, sa tréimhse fiche bliana atá caite.

Ach is beag an tairbhe suirbhé mura bhfuil plean ann chun úsáid phraicticiúil a bhaint as thorthaí an suirbhé, abair, chun comhbhá a iompú go h-úsáid.

Níl ann ach píosa amháin de phictiúir i bhfad níos mó agus tá tarraingt cosa an Aire faoi fhoilsiú an phlean fiche bliain chun 250,000 cainteoir laethúil Ghaeilge a bheith ann faoi 2028 ag cothú eiginnteacht, ar an léamh is fearr, agus fearg is frustrachas ar an léamh is measa i measc comhluadar na Gaeilge. Agus ní h-aon chabhair an sotal – a la Brian Cowen – a léiríonn sé nuair a cheistitear é sa Dáil ar an ábhar. Má h-iarrtar cén uair go bhfoilseofar é, cén fath nach dtugadh sé freagra níos tuisceanaí ná ‘nuair a cheapaim go bhfuil sé ullamh’ is a léithéid. Bhí sé le bheith foilsithe roimh Nollag agus anois tá sé mhí caite, gabhail leis, ón spriocam úd.

Tá na beartais atá tagtha chun tosaigh le linn a ré mar Aire seanachaite agus bunaithe ar chothú maorláthais seachas buanú teanga. Idir an Choimisinéir Teanga, Acht na dTeangacha Oifigiúla agus Stadas, níl tada déanta ach cur le madhm an phaipéarachais doléite Ghaeilge ná raibh ar fáil ach i mBéarla go dtí seo. Go bhfios dom is beag duine a léann an chac seo i dteanga ar bith, Gaeilge agus Béarla, ach is é seo an t-aon tionscal fáis san earnáil Ghaeilge faoi láthair. Agus na dreamanna atá ag déanamh obair fónta, leithéidi Údarás na Gaeltachta is TG4, tá a mbuíséid á ngearradh ag an Rialtas.

Ag an am chéanna tá nuachtán laethúil Ghaeilge dúnta ar a sheal faire agus tá comhluchtaí léirithe theilifíse sa Ghaeltacht agus in earnáil na Gaeilge tri cheile ag ligint daoine chun bealaigh agus ag dúnadh síos de bharr ciorruithe atá déanta ag Foras na Gaeilge, maorláthas ar mire eile, agus an tua a thugadh do TG4 le déanaí sa bhuiséad.

Mar eolas, bhí aithne agamsa ar Mhichael O’Regan nuair a bhíodh sé ag scríobh colún don Kerryman ag cáineadh an Chomhrialtas – FG/Lucht Oibre – i 1995/6 as ucht an rialtas sin bheith ag infheistiú i dTnaG/TG4 seachas i bhfallaí níos airde do phriosúin an Chaislean Riabhaigh. Ceapaim nach eisean an duine is fearr bheith ag tabhairt léacht don Aire Uí Chuiv faoi bheith ‘seanaimseartha’ i leith cur chun cinn na Gaeilge i bhfianaise gurb é TG4 an forbairt is súntasaí i saol na Gaeilge chomhaimseartha – agus níl an staisiún gan locht i leith na Gaeilge – le na blianta fada.

Anois tá sé ráite agat…

In alt san Irish TImes , chuaigh an Ollamh Ray Kinsella go cnámh na h-uilinne.

We are looking at a fracturing and realignment of political institutions which do not speak to the sensibilities of a young generation they have beggared, nor to the needs of those who felt themselves entitled to something better having contributed much of their lives to the development of the Irish economy.

Agus ag deireadh, b’é seo a bhí á mholadh aige:

We need a realignment of politics in Ireland – we need democratic choices that mean something to contemporary society. We need a sense of right and wrong. We need a whole new political ethic premised on values-based leadership.

We need to engage individuals who have little interest in power as such, who have a commitment as well as a widely acknowledged expertise that is capable of restoring trust, confidence and a sense of direction.

Is annamh gur aontaíos an oiread le h-alt is ar aontaigh mé leis an alt seo ón Dr. Kinsella, údar leabhair úir, Restoring Trust In Banking, a bheidh á fhoilsiú an mhí seo chughainn.

I 2007, roimh an olltoghchán, scrígh mé alt do Lá Nua ag déanamh tuar thubaisteach d’Fhianna Fáíl san olltoghchán sin. Más buan mo chuimhne bhí an páirtí chun breis is 30 suiochán a chailliúint de reir na h-anailíse a rinne mé. Cuid de na cúinsí a luaigh mé san alt sin leis an dtuar, tá siad luaite san alt ag an Dr. Kinsella inniu. Conas a fhéadfaí rialtas a rinne scrios, fiú i ré an rachmais ar an gcóras sláine is ar an gcóras oideachais, a athtoghadh? Sin a rinneamar. Ciall cheannaigh níos fearr ná an dhá chiall a mhúintear, deirtear. Tá súil agam go bhfuil sin amhlaidh.

Bhí an tOllamh ag brath ar an léirmheas is déanaí ón gCiste Idirnáisiúnta Airgeadais, an IMF, agus é ag rá:

The most recent assessment of the global economy by the International Monetary Fund – and its evaluation of Ireland’s financial sector – makes sombre but not unexpected reading. The most recent Central Statistic Office data for the final quarter of 2008 shows a sharp decline in investment. Meanwhile, the live register is now escalating and is set to reach new levels before the end of this year.

This would strain the most robust and inclusive political system. In the case of Ireland, which faces both local elections and a contentious referendum, there is every possibility that what has happened will test the limits of tolerance of a population that is not without experience of the pains of unemployment and emigration.

Tá an IMF anois ag moladh go ndéanfadh an Rialtas sealbhú sealadach ar na bainc, d’fhonn iad a shabháil. Seo an IMF céanna a bhí ag moladh do gach tír gach saoráid phoiblí a phriobháidiú le blianta beaga anuas – agus féach cár fhag sin sinn? Gan córas teileachumarsáide atá inchurtha le riachtanais na linne seo!

Tá an chosúlacht ar an scéal go bhfuil an tír seo á rith de réir eiteois an IMF – seirbhísí sláínte á ghearradh, acmhainní á cheilt ar an gcóras oideachais is eile.

Agus is beag is fiú an ‘íbirt’ atá déanta ag an Rialtas, báta agus bóthar a thabhairt do seachtar Aire Stáit, amhail is go bhfuil brí le sin. Níl ann ach sorcas.

San anál céannathug an Taoiseach le fios nach mbeadh an Rialtas ag baint na bpinsin ó iar airí rialtais atá fós ina dTeachtaí Dála. Agus nach mbeadh na h-iocaíochtaí fad seirbhise a cheilt ar na Teachtaí Dála.

Gabh mo leithscéal, ar thárla go raibh agóidí ar na sraideanna ag an dhá ghrúpa ‘íobartach’ seo nár thug mé faoi ndeara? Nó an é gur thug leithéidí Bertie Ahern is eile le fios nach mbeadh a vóta ar fáil ag an Taoiseach úr dá gcuirfí an ciorrú €150,000 in aghaidh na bliana i bhfeidhm air?

Cad a tharla ar chúl téarmaí chun an athrú poirt seo a spreagadh?

Is aoibhinn an saol….

Uaireannta Go minic De shíor, shamhlófá, bionn an gearán chun tosaigh ar an mblag seo. Gearán faoi Fhoras na Gaeilge, gearán faoi na poilíní teanga, gearán faoi easnaimh ar TG4 agus ar nithe eile nach fiú a lua anseo, gearáin, gearáin, gearáin.

Bhí mé chun gearán a dhéanamh faoin easpa súntas a tugadh don Ghaeilge i gceiliúradh 150 bliain an Irish Times….[nuachtán ag foilsiú ar feadh 150 bliain, samhlaigh sin – d’eirigh le Lá/Lá Nua an ceathrú chéid a shroichint, geall leis, agus ba mhiorúilt de short éigean a bhí ansan] ….ach nuair a léigh mé alt Alan Titley ar maidin, chuir sé claochló ar mo dhearcadh.

Is fiú an t-alt ar fad a athchló anseo – ach nior mhaith liom an trácht a bhaint uaidh ar shuíomh an Irish Times. Má thugann go leor daoine cuairt ar an alt, b’fheidir go n-aithneoidh saoistí an Irish Times gur cheart níos mó spáis a thabhairt don cholúnaí seo, sin Alan Titley atá i gceist agam, níos mó ná an leath cholún fánach ar imeall leathnaigh ar aon nós.

Is leor an méid seo a léamh chun na scamaill atá ag luí ar mo chroí – agus b’fheidir do chroí – a scaipeadh ar feadh seal…..

Tá eala an anama ag snámh go maorga ar lochanna an domhain. Tá gile na maidne ar fháithim na gcnoc agus tá na muisiriúin gheala ag péacadh aníos ar chaonach bog na coille. Tá lucht oifige ag ceannach ticéid don chrannchur náisiúnta agus ag cuimhneamh ar laethanta saoire na samhlaíochta. Tá cailíní óga ag féachaint ar shobaldhrámaí á gceapadh dóibh go bhfuil baint acu leis an saol. Tá fir óga ag ropadh go mear ar ghluaisrothair, boladh na hola ina gcloigeann. Tá madraí ag súgradh le madraí agus a srón leis an sceach is gaire. Tá sluaite ag dul go dtí cluichí gach seachtain agus pian an phléisiúir agus pléisiúr na péine á nglacadh acu. Tá foireann Chill Chainnigh ann – damnú orthu agus ar a cuid ealaíne! – agus tá girseacha óga ag imirt cispheile i gclós scoile agus gáire ar a mbéal.

Nach méanar dúinn atá Gaeilge againn, fiú má tá sí ‘abhairín scaoilte’, gur féidir linn a léithéid a bhlaiseadh ar maidin. Gaoluinn atá nios mílse ná an sú oráiste úr bhrúite. B’fhéidir dá léifeadh an bhean uasal a bhí ag maíomh gur teanga ‘eisíach’ í an Ghaeilge an alt ó pheann Alan Titley go dtuigfeadh sí go raibh dul amú beag – nó nach beag – uirthí.

Ach sin an ghearán ag sleamhnú chun tosaigh aris. Ní féidir é a chur ó dhoras ró fhada, an dtuigeann tú, sin é ár nadúr.

Fillfear ar an ghnath sheirbhís go luath… Idir an dhá linn tá an léasa aoibhnis seo á chur ar fáil díobh ag Alan Titley agus, le bheith ‘féaráilte’, an Irish Times.

Is fánach an áit….

…nach bhfaighfeá gliomach. SIn an smaoineamh a ritheann liom agus mé ag tabhairt cúpla rud faoi ndeara san Irish Times inniu.

Is minic mé ag cáineadh nuachtán an taifid sa bhlag seo. Agus bhí cáineadh tuillte ag an nuachtán sin mar gheall ar altanna gan bunús a fhoilsíodh ann faoin ngaeloideachas.

Ach nuair atá moladh tuillte ní bheadh sé ceart sin a shéanadh.

Agus comóradh á dhéanamh ar an gCéad Dáil inné [Dé Máirt] in Aras an Ard Mhéara bhí roinnt de na h-oráidí i nGaeilge. Agus, fair plé, bhí alt ann ag Déaglán de Bréadún, eagarthóir ghnóthaí eachtracha an nuachtáin [agus an chéad eagarthóir Ghaeilge ar an nuachtán freisin, an t-é a shocraigh caighdeán nach bhfuil sroichte ag aon duine dá chomharbai, go deimhin tá rudaí imithe ag imeacht chun donais le blianta beaga ach sin scéal eile] i nGaeilge faoin meid den ocáid a bhí i nGaeilge.

Agus i bhforlíonadh speisialta faoin ocáid seo, bhí alt eile ag de Bréadún i nGaeilge faoin mhéid den Chéad Dáil a reachtáladh i nGaeilge.

Tá áthas orm go bhfuil duine éigean a thuigeann an tabhacht stairiúil leis an ocáid – gí gur reachtáladh é lá ro luath! – agus tá sé suntasach go raibh tagairt ann don staraí Nollaig O Gadhra a cailleadh anuraidh, suaimhneas síoraí dá anam:

Sa leabhair An Chéad Dáil (1919-21) agus an Ghaeilge (Coiscéim, 1989) rinne an t-iriseoir Nollaig Ó Gadhra (1943-2008, suaimhneas síoraí dá anam) staidéar ar leith ar an ghné seo den chéad Dáil agus d’aimsigh sé gur labhair 12 teachta trí Ghaeilge an lá san chomh maith leis an Athair Micheál Ó Flanagain adúirt an phaidir.

Agus tá moladh ag dul freisin do Nuacht 24 as forlíonadh breá a fhoilsiú faoi inshealbhú Barack Obama – ní féidir liom a rá gur thaitin an cheann líne ar an bpríomh scéal liom – Barakadh an Lae Ghil – ach ní fhéadfaí ach aitheantas agus moladh a thabhairt don bheart gur cuireadh an nuachtán le cheile, go raibh sé slachtmhar agus thar a bheith speisiúil [agus ní áirím m’alt féin faoin Dáimh Scoil sa mhéid sin!]. Bhí altanna breá ann le mo shean cháirde, Gearóid Ó Cairealláin agus Tomaí Ó Conghaile agus Fearghas Ó hÍr is eile. Bhain mé sult astu – tá beatha i ndiaidh Lá Nua! Tá tabhacht go mbeadh trachtaireacht agus tuairisceoireacht – seachas tuairisceoireacht amháin – ar eachtraí stairiúla na seachtaine seo agus fán am a bheidh an Satharn ann agus Foinse ar an margadh, beidh an scéal seanachaite agus meirg air. Agus ansan ní mór a chur san áireamh go mbionn an tuairimíocht den chuid is mó i bhFoinse seanachaite agus meirgeach ar aon nós!

Ach caithfidh mé a rá gurb é an an alt is mó a bhain mé taithneamh as an léargas ó pheann Chaoimhe Ní Chathail – an bean a fuair an scúp, agus ní deoch sa Diúc of Eabharc atá i gceist agam – faoin agallamh a rinne sí le hIan Paisley. Mo léan lom, ní raibh aon aitheantas di inniu san Irish Times agus Pól Ó Muirí ag tagairt don oscailt a rinne iar cheannaire an DUP ar an dtaispeantas speisialta faoi Cholmcille ag Leabharlann Chréagaí – níor thagair sé fiú don agallamh a rinne Ian Paisley le Raidió Fáilte, an chéad agallamh a rinne sé le meán Ghaeilge ar bith, bíodh is nach i nGaeilge a raibh an agallamh. Ar aon nós ní fiú bheith ag cur dumhach idirlíne amú ar a leitheid.

Taithníonn cholún Chaoimhe liom mar is léir dom gur guth úr í agus gur fiú éisteacht lei. Nil an glór seo siocaithe mar a bhionn glór mo leitheidse srianta ag coinbhinsiúin na h-iriseoireachta chló is eile. Sruth choinsiasa, tuairisceoireacht buille ar bhuille gan claonadh ach le greann is le gusta. Sin atá de dhith ag iriseoireacht na Gaeilge san am i láthair – agus mar is dual do na Feirstigh, tá sé ag teacht ar an ngaoth aduaidh…..